ISSN 1899-3192 Prezentowany zeszyt naukowy jest zbiorem artykułów, których największa część poświęcona jest problemom regionalizmu związanym głównie z Unią Europejską. Kilka artykułów dotyczy globalizacji, a pozostałe różnych problemów lokalnych ujętych w kontekście związków międzynarodowych. '

Prezentujemy Czytelnikom kolejny numer czasopisma „Ekonomia XXI Wieku”, na który składają się artykuły poruszające zagadnienia z zakresu międzynarodowych stosunków gospodarczych, gospodarki cyfrowej oraz funkcjonowania w Polsce regionów wiejskich, a także regionów górskich. Niektóre z nich prezentują wyniki badań empirycznych, inne zaś mają charakter analityczny lub przeglądowy. Niniejszy zeszyt otwiera opracowanie Zdzisława W. Puśleckiego, poświęcone rozważaniom na temat polityki Chin dotyczącej liberalizacji handlu międzynarodowego. Na podstawie modeli polityki handlu zagranicznego oraz danych empirycznych autor bardzo szeroko analizuje konsekwencje polityki Chin w zakresie liberalizacji wymiany międzynarodowej. Rozważa je bowiem zarówno na poziomie funkcjonowania gospodarki chińskiej, rynków krajowych, jak i na poziomie globalnym. Interesującymi wątkami wydają się zasygnalizowane zagadnienia dotyczące zmian w układzie sił grup interesu oraz znaczenie instytucji w ukierunkowaniu i ograniczaniu działań grup interesu. Do zagadnień związanych z funkcjonowaniem gospodarek w regionie Azji nawiązują autorzy kilku kolejnych artykułów. W pierwszym z nich Sebastian Bobowski omawia genezę projektu Szczytu Azji Wschodniej (EAS), wskazując na aktywność Japonii w kształtowaniu azjatyckiego regionalizmu dyplomatycznego. O roli Japonii w regionie Azji i Pacyfiku traktuje także artykuł Anny H. Jankowiak. Za pomocą danych empirycznych dotyczących handlu i inwestycji zagranicznych autorka dowodzi, że Japonia odgrywa rolę lidera w procesie regionalizmu azjatyckiego. Jednocześnie zwraca uwagę na Chiny, aspirujące do objęcia kontroli nad procesami zachodzącymi w regionie. Kraje azjatyckie, a konkretnie Malezja i Indonezja, są przedmiotem zainteresowania kolejnego opracowania, które wpisuje się w dyskusję na temat znaczenia konsensusu waszyngtońskiego dla funkcjonowania gospodarek, którym zaaplikowano reformy oparte na jego założeniach. Opierając się na literaturze przedmiotu oraz danych empirycznych, Paweł Gliniak formułuje hipotezę o negatywnych konsekwencjach implementacji konsensusu waszyngtońskiego w krajach rozwijających się.

Szósty numer „Forum Lingwistycznego” to tom monograficzny: dotyczący zagadnień języka zdeterminowanego regionalnie. Zgromadzono w nim teksty autorów obejmujących naukową refleksją Śląsk i Kresy. W dziale Studia znalazły się artykuły dotyczące obecnej sytuacji na tych terenach i analizy materiałów historycznych. Artykuł Gerda Hentschela, Istvána Feketego i Jolanty Tambor stanowi wstępny raport z prac nad tym materiałem. Drugi tekst, autorstwa Tadeusza Lewaszkiewicza, odnosi się do polszczyzny kresowej, znajdującej reprezentację w języku mieszkańców okolic Nowogródka. Artykuł Wioletty Wilczek przenosi nas na Górny Śląsk z przełomu XIX i XX wieku – do okresu ważnego dla przyszłości tego regionu oraz zachowania polskiej tożsamości jego rdzennych mieszkańców. Przedmiotem jej analizy jest prasa górnośląska, kształtująca postawy patriotyczne. Tematem artykułu Jolanty Klimek-Grądzkiej jest regionalna polszczyzna kijowska w polsko-łacińskich panegirykach pióra Stefana Jaworskiego (1656‒1722) pisanych ku czci Warłama Jasińskiego. Podobnego okresu dotyczy artykuł Agaty Haas, która przeprowadziła analizę słownictwa oraz frazeologii Dyszkursu o grzechách szostego przykazaniá Bożego (1682) autorstwa kluczborskiego pastora Adama Gdacjusza. Autorkę kolejnego tekstu, Katarzynę Konczewską, interesuje występujący w Aktach Grodzieńskiego Sądu Ziemskiego typ języka urzędowego, ukształtowanego na bazie ówczesnych grodzieńskich gwar białoruskich, z wpływami języka polskiego. Artykuł Goranki Blagus Bartolec przynosi deskrypcję użycia imiesłowów biernych w wieloelementowych jednostkach oraz prezentację ich statusu we współczesnych słownikach języka chorwackiego. W dziale Archiwalia pomieszczono artykuł Aliny Kowalskiej The Social Differentiation of the Polish Language of the Upper Silesia in the Second Half of the 19th Century (tytuł oryginału: Zróżnicowanie socjalne polszczyzny górnośląskiej w drugiej połowie XIX wieku). Ten tekst sprzed ponad 30 lat doskonale łączy wątki podejmowane w publikowanych tu artykułach dotyczących Śląska. W dziale Polemiki opublikowano krytyczne omówienia trzech zróżnicowanych tematycznie publikacji. Autorami recenzji są Irmina Kotlarska, Kinga Wąsińska oraz Bernadetta Ciesek-Ślizowska. Dział Varia otwiera artykuł o umiejętnościach wykorzystywanych w procesie rozumienia żartów, gry słów, zagadek czy dowcipów. Autorami studium są Sandra Levey i Joseph Aigus. Następny tekst autorstwa Mirosławy Siuciak to krótka historia Instytutu Języka Polskiego – jednostki badawczej, która w ramach Uniwersytetu Śląskiego działała 42 lata, a jej tradycje sięgają lat 50. XX wieku. W Kronice, ostatnim dziale „Forum Lingwistycznego”, zamieszczono sześć sprawozdań dokumentujących naukowe życie środowiska – nie tylko językoznawczego – zarówno w kraju, jak i za granicą. Prelegentami tych wydarzeń są Aleksandra Kalisz i Ewelina Tyc; Karolina Lisczyk i Marcin Maciołek; Mariola Gawrońska, Jadwiga Maksym-Kaczmarek, Ewelina Niemiec oraz Magdalena Paprotny; Joanna Sobczykowa; Małgorzata Grzonka i Katarzyna Romaniuk; Dorota Hamerlok.

Monografia wieloautorska pt. "Peryferie w literaturze i kulturze chorwackiej" stanowi rezultat międzynarodowej kroatystycznej konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 7-9 maja 2019 roku i którą kroatyści Instytutu Filologii Słowiańskiej zorganizowali z okazji 25-lecia istnienia filologii chorwackiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Prelegenci wygłosili 80 referatów, a w całej konferencji wzięło udział około 100 osób. Byli wśród nich przedstawiciele wielu chorwackich kroatystyk zarówno z Chorwacji, Czarnogóry jak i z Polski, Czech, Węgier, Irlandii, Niemiec i Australii. Niniejsza publikacja jest jedną z dwóch części dwutomowego tomu pokonferencyjnego, na który złożyły się teksty z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa. Zostały one podzielone na trzy części problemowe zatytułowane: "Periferija – teorija, poetika, politika", "Čitanje periferije" oraz "Na periferiji kanona". Spektrum tematów jest bardzo szerokie: od literatury starochorwackiej (m.in. literatura kajkawska) przez literaturę ludową (m.in. kwestia miejsca, jakie zajmuje literatura ludowa w historiach literatury chorwackiej czy fenomen graniczarskiej mentalności Dalmacji) po „nowszą“ literaturę, zarówno prozę, jak i poezję, eseistykę i publicystykę. Monografia zawiera również kilka artykułów traktujących o kwestiach ogólnych, przykładowo o kondycji humanistyki w świecie ponowoczesnym, regionalizmie czy o stosunku Chorwatów do Jugosławii. Wiele miejsca Autorzy poświęcają problematyce kanonu. Są też artykuły o serialach telewizyjnych, komiksie czy statusie literatury mniejszości narodowych. Redakcja i wydanie tomów pokonferencyjnych realizowane są w formie współpracy z kilkoma chorwackimi ośrodkami uniwersyteckimi. W przypadku tomu literaturoznawczo-kulturoznawczego są to: kroatystyka Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz kroatystyka Uniwersytetu w Zadarze.

Przedmiotem analizy autorów książki stał się obszar Ziem Zachodnich i Północnych. Ten położony na zachód i północ od granic państwa polskiego z roku 1939 teren włączony do Polski Ludowej objął: Pomorze Zachodnie (Szczecińskie), Ziemię Lubuską, Dolny Śląsk, zachodnią część Górnego Śląska (tzw. Śląsk Opolski), Warmię, Mazury oraz część Pomorza Gdańskiego. Planując zawartość książki nie zdecydowano się na dowolność tematyczną i terytorialną prezentowanych badań. Zamiast perspektywy „wertykalnej” (prezentowania różnych obszarów działań na terenie całych ZZiP) zastosowano perspektywę „horyzontalną”, ukazującą specyfikę poszczególnych części kraju, wchodzących w skład ZZiP. Opracowanie stanowi więc swoistą podróż po kolejnych, przywołanych wcześniej obszarach. Zebrane teksty dają możliwość dostrzeżenia zarówno elementów wspólnych dla wszystkich obszarów, jak i odrębnych dla każdego z nich. Pozwalają przyjrzeć się tak kwestiom politycznym, jak społecznym, gospodarczym czy administracyjnym. Stwarzają szansę na zrozumienie, jakim zmianom musiała się poddać Polska po 1945 roku i jak budowano tożsamość ziem, na których w wielu wypadkach śladów polskości trzeba było szukać znacznie głębiej niż odwołując się do czasu dwudziestolecia międzywojennego. Książka powinna zainteresować wszystkich miłośników najnowszej historii Polski, w tym także osoby poszukujące informacji o specyfice regionalnej powojennego okresu dziejów państwa polskiego.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

W NUMERZE [CONTENTS] STUDIA [STUDIES] Edward Haliżak: Liberalna teoria polityki zagranicznej i jej analityczne zastosowanie [The Liberal Theory of Foreign Policy and Its Analytical Application], doi: 10.7366/020909612201601, s. 11–38; Adriana Dudek: Użyteczność analitycznego eklektyzmu w badaniu stosunków Polski z Rosją [The Usefulness of Analytical Eclecticism in Studying the Relations between Poland and Russia], doi: 10.7366/020909612201602, s. 39–70; Magdalena Kozub-Karkut: Stosunki międzynarodowe – między pozytywizmem a postpozytywizmem [International Relations – Between Positivism and Post-Positivism], doi: 10.7366/020909612201603, s. 71–90; Knud Erik Jørgensen: The Promises and Pitfalls of Realist Explanations of Power Politics in Europe, doi: 10.7366/020909612201604, s. 91–104; Łukasz Gołota: Teoria handlu międzynarodowego Johna Stuarta Milla [John Stuart Mill’s Theory of International Trade], doi: 10.7366/020909612201605, s. 105–122; Marcin Florian Gawrycki: Analiza polityki zagranicznej państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (I) [An Analysis of the Foreign Policy of Latin American and Caribbean Countries (Part 1)], doi: 10.7366/020909612201606, s. 123–142; Anna M. Solarz, Marcin Szydzisz: Sprawiedliwość i solidarność w polityce zagranicznej Izraela na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych [Justice and Solidarity in Israel’s Foreign Policy in the United Nations], doi: 10.7366/020909612201607, s. 143–160; Anita Oberda-Monkiewicz: Sojusz Pacyfiku – nowy model integracji latynoamerykańskiej? [The Pacific Alliance – A New Model of Latin American Integration?], doi: 10.7366/020909612201608, s. 161–178; Wiesław Lizak: The Central African Republic as a Fragile (Failed) State, doi: 10.7366/020909612201609, s. 179–194; Konstantin Khudoley: Russia and the European Union: The Present Rift and Chances for Future Reconciliation, doi: 10.7366/020909612201610, s. 195–214; Aleksandar Jankovski: The Russian Federation, the United States, and International Order as a Social Construct, doi: 10.7366/020909612201611, s. 215–250; Dorota Heidrich, Justyna Nakonieczna-Bartosiewicz: Problemy i wyzwania polskiego systemu udzielania ochrony międzynarodowej [Problems and Challenges of the Polish System of International Protection], doi: 10.7366/020909612201612, s. 251–274; Shantanu Chakrabarti: ‘Local Boys With Guns!’ Is Armed Vigilantism an Indicator of the Global Trend Towards Privatised Security?, doi: 10.7366/020909612201613, s. 275–288; Kate Sullivan de Estrada, Nicholas J. Wheeler: Trustworthy Nuclear Sovereigns? India and Pakistan after the 1998 Tests, doi: 10.7366/020909612201614, s. 289–306; Biwu Zhang: Chinese Perception of the US – Exploring China’s Foreign Policy Motivations, doi: 10.7366/020909612201615, s. 307–322; Benjamin Thompson: Rousseau’s Considerations on the Government of Poland and the General Will Beyond Borders, doi: 10.7366/020909612201616, s. 323–342; Łukasz Wordliczek: La Vía Campesina i zjawisko food sovereignty: między obietnicą a jej spełnieniem w przestrzeni transnarodowej [La Vía Campesina and the Concept of Food Sovereignty: Between a Promise and Its Fulfilment in Transnational Space], doi: 10.7366/020909612201617, s. 343–354; Wojciech Grabowski:The Muslim Brotherhood and the Crisis in the GCC: Roots, Issues and Implications, doi: 10.7366/020909612201618, s. 355–366; Barbara Kratiuk: Polskie zaangażowanie w Afryce. Ambasador Lewandowski w ONZ a sprawa Konga [Polish Involvement in Africa: Ambassador Lewandowski in the UN and the Congo Issue], doi: 10.7366/020909612201619, s. 367–382. SPRAWOZDANIA [REPORTS] Andrzej Szeptycki: Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji Perception of the Russian Fede ration in the close neighbourhood, zorganizowanej przez Instytut Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, Polskie Towarzystwo Studiów Międzynarodowych i Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej – Warszawa, 8 kwietnia 2016 r. [Report from the international conference “Perception of the Russian Federation in the close neighbourhood”, organised by the Institute of International Relations of the (...)